پیامد فشردگی دو نوع خاک مختلف بر غلظت آمونیوم و نیترات قابل‌استخراج و جذب نیتروژن توسط گندم

برای بررسی پیامد فشردگی خاک بر فرایند معدنی‌شدن نیتروژن در خاک و جذب آن توسط گیاه گندم یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان انجام گرفت. پیامد فشردگی خاک در سه سطح (فشردگی طبیعی، 10 و20 درصد فشردگی)، بافت خاک در دو سطح (بافت شنی و رسی) و پنج زمان نمونه برداری (1، 7، 14، 30 و 60 روز پس از کاشت گندم)  بر معدنی‌شدن نیتروژن آلی بررسی شد که مجموعاً شامل 18 گلدان شد. غلظت آمونیوم و نیترات خاک در پنج بازه زمانی اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که اثر فشردگی خاک، مراحل زمانی و اثر متقابل این دو بر غلظت آمونیوم و نیترات در سطح احتمال یک درصد معنادار بود و غلظت آمونیوم و نیترات در تیمار فشردگی طبیعی به‌ترتیب با میانگین 30 و 79 میلی گرم بر کیلوگرم از تیمارهای فشرده بیشتر بود. بررسی روند تغییرات غلظت آمونیوم و نیترات در مراحل زمانی مختلف نشان داد که با گذشت زمان، نیتروژن آمونیومی در خاک افزایش و نیتروژن نیتراتی کاهش یافت و کاهش معنادار غلظت آمونیوم در نمونه‌های فشرده­تر مربوط به بازه دوم و سوم اندازه‌گیری (به‌ترتیب با میانگین 75/20 و 68/13 میلی‌گرم بر کیلوگرم در تیمار فشردگی 20 درصد) بود. همچنین غلظت نیترات تحت تأثیر نوع خاک و اثر متقابل نوع خاک با مراحل زمانی برای آمونیوم در سطح احتمال پنج درصد معنادار بود. غلظت آمونیوم و نیترات خاک رسی بیشتر از خاک شنی بود. به‌طور کلی، با افزایش فشردگی خاک، نیتروژن کل خاک کاهش یافت. در نمونه‌های فشرده نیتروژن آلی کمتری به شکل آمونیومی در آمد و تشکیل نیترات به دنبال آمونیومی شدن، کاهش پیدا کرد. همچنین در تیمارهای فشرده نسبت به تیمار فشردگی طبیعی نیتروژن کمتری مورد استفاده گیاه قرار گرفت.